Pod wpływem kultury Yangshao przedstawionej w poprzednim wpisie, w latach 3300 – 2050 p.n.e., na terenach zachodnich prowincji Gansu, Qinghai i części Mongolii Wewnętrznej, rozwinęły się kultury Majiayao, Banshan i Machang. Natomiast z kultury Majiayao później powstała kultura Qijia (2250 – 1900 p.n.e.) oraz w zachodnim Gansu kultura Huoshaogou (1800 – 1600 p.n.e.), które charakteryzowały się wytwarzaniem przedmiotów i biżuterii z miedzi, brązu, srebra i złota.
Kultura Qijia jest uważana za jedną z najwcześniejszych kultur brązu. Rozmieszczona wokół górnej Yangzijiang (Jangcy), w prowincji Gansu (pobliże miasta Lanzhou) i wschodniej części Qinghai. To osiadła kultura oparta na rolnictwie, hodowli świń i oswajaniu koni. Znalezione narzędzia (metalowe noże i siekiery) oraz ślady praktyk wróżbiarskich wskazują na kontakty z kulturą syberyjską i Środkowej Azji, w szczególności z nomadami gór Ałtaj. Była to jedna z pierwszych kultur chińskich posiadających brąz i miedź oraz wyrabiającą lusterka.
Ceramikę wytwarzaną przy pomocy koła garncarskiego znaleziono w prowincji Shandong i niektórych rejonach Jiangsu, Anhui, Henan i Liaoning, a objęła je kultura Dawenkou (5000 – 2500 p.n.e.). Naczynia przybierały rozmaite barwy w zależności od użytej mieszanki i zastosowanego procesu wypalania. W przypadku tych społeczeństw już zaczyna następować rozwarstwienie rodów, co jest widoczne w różnorodnym wyposażeniu grobów i sarkofagów w przedmioty i biżuterię z kamieni, kości i nefrytu.
Na terenach Jiangsu i północnego Zhejiang istniały kultury wschodniego Majiabang (5000 – 3500 p.n.e.) i Hemudu (5000 – 3300 p.n.e.), które opierały swoją gospodarkę na rybołówstwie, hodowli psów, świń i bawołów wodnych oraz uprawie roślin wodnych, a przede wszystkim ryżu. Znaleziono na tych terenach resztki domostw zbudowanych na palach. Ceramika kultury Majiabang była koloru brązowego, a Hemudu– czarna. Następcami tych kultur stały się tereny pasa przybrzeżnego, gdzie rozwinęły się kultury Songze (4000 – 3000 p.n.e.) i Qingliangang (4800 – 3600 p.n.e.).
Nefryty pochodzące z Qingliangang są najstarszymi dotychczas odnalezionymi. Produkty nefrytowe, o przeznaczeniu rytualnym, pochodzą również od kultury Xinle i rozwijającej się w Liaoning i Mongolii Wewnętrznej kultury Hongshan(3600 – 2000 p.n.e.), oprócz solidnych przedmiotów kamiennych. Produkcja przedmiotów z nefrytu rozwinęła się w okresie kultury Liangzhu (3300 – 2200 p.n.e.), która występowała wzdłuż wschodniego wybrzeża, w Zhejiang i Jiangsu. Wyroby osiągnęły wysoką jakość wykonania, co może świadczyć o istnieniu już elity dysponującej władzą polityczna i religijną, co szczególnie jest uwidocznione w grobowcach. Znalezione tam przedmioty są wykonane bardzo precyzyjnie, wykazując dużą wartość.
W tym okresie, wzdłuż wybrzeża wschodniego, powstawały pierwsze miasta-państwa, z grupą rodów elitarnych stających na czele struktury politycznej, religijnej i administracyjnej. W ich grobach znajdowano rytualne przedmioty z nefrytu, z czasów kultury Liangzhu, będące symbolami władzy i prestiżu.
W dolinie rzeki Yangzijiang, na obszarze znajdującym się pomiędzy Sichuanem, Hubei i Hunanem istniała kultura Dan(5000 – 3000 p.n.e.), którą charakteryzowała uprawa ryżu, wytwarzanie przedmiotów kamiennych i bardzo wyrafinowana ceramika w kolorach: czarnym, czerwonym i ciemnobrązowym.
Jeszcze dalej na południe, rozwinęły się kultury Dapenkeng(5000 – 2500 p.n.e.) i Shixia (2865 – 2480 p.n.e.) słynące z bardzo wysublimowanej obróbki nefrytu.
W dorzeczu Huanghe rozprzestrzeniała się kultura Longshan (3000 – 2000 p.n.e.) – na jednych obszarach pochodząca od kultury Yangshao(Longshan z Shaanxi i Longshan z Henanu), a na innych od kultury Dawenkou (Longshan z Shandong). Była to kultura wysokiej jakości wyrobów ceramicznych, produkowanych za pomocą koła garncarskiego. Naczynia wykonywano z miałkiej, wyrobionej glinki, która po wypaleniu dawała czarny kolor; powierzchnię pokrywano reliefem. Kształty ceramiki były wyrafinowane np. kielichy, wazy, trójnogi. Budowane osiedla były trwałe, otaczano je murami obronnymi z ubitej ziemi o wysokości 6 m i szerokości 9 – 14 m. Same domostwa były podobne do tych w Banpo, jednak organizacja społeczna była już bardziej złożona. Zróżnicowana zawartość grobów może wskazywać na rozwarstwienie społeczne. Funkcje religijne już były stosunkowo rozwinięte (ślady obrzędów agrarnych, ofiar zwierzęcych, miniaturowe naczynia jadeitowe). Oprócz trygramów pojawiły się kości smoka, nowe praktyki wróżebno-magiczne, które zachowały się aż do pierwszych tysiącleci p.n.e. Tak jak wcześniej o tym wspomniano, na tych terenach był największy postęp w technikach produkcyjnych, który zdeterminował późniejsze przejście z neolitu w epokę brązu.
Na koniec polecam może trochę długi film, ale dzięki niemu utrwali się to o czym w poprzednim i tym wpisie zostało zawarte.
Źródło: Maurizio Scarpari – Starożytne Chiny, Jacques Gernet – Chiny starożytne, Wikipedia
