Wróżby, trygramy i heksagramy – Księgi Wróżebne

Księgi Wróżebne oparte na Księdze Przemian (Yijing) Pięcioksięgu Konfucjańskiego interpretują heksagramy powstałe ze złożenia kombinacji po dwa trygramy.

Polecam przeczytanie dwóch poprzednich notatek: wstępnej oraz o przeznaczeniu Księgi Przemian, które wprowadzą w zagadnienie.

Samo odczytanie spisanych interpretacji poszczególnych heksagramów to za mało do dokonania prawidłowej odpowiedzi wróżbity na zadane pytanie przez zainteresowaną osobę. Sama formuła jest prawie niezrozumiała dla nowicjusza w tej profesji. Potrzebne jest do tego wieloletnie doświadczenie, intuicja, logika w interpretowaniu całkowicie odmiennych sytuacji, bo jak wcześniej wspomniano wszystko się zmienia, również my. To wszystko pozwala wróżowi swobodnie dojść do ostatecznej oceny, zasugerowania osobie zainteresowanej kolejnych kroków w postępowaniu lub rozumowaniu, a ponadto podjęcie za przepowiednię pełni odpowiedzialności.

Księga Przemian składa się z sześćdziesięciu czterech rozdziałów – to podstawowy tekst wróżebny. Każdy rozdział odpowiada jednemu heksagramowi i opisuje sytuację, która podlega interpretacji.

Druga część to tzw. Dziesięć Skrzydeł, czyli dziesięć najwcześniejszych komentarzy filozofów (w tym Konfucjusza) dotyczących poszczególnych linii wszystkich heksagramów. Jest to tekst niejednolity ponieważ powstawał w różnych czasach.

Tekst wróżebny składający się z sześćdziesięciu czterech sentencji proroczych objaśnia wylosowane 64 heksagramy. Każdy z tych symboli ma swoją nazwę i składa się z dwóch trygramów (bagua). Również każdej kresce heksagramu towarzyszy sentencja wróżebna, dzięki czemu otrzymujemy dodatkowe trzysta osiemdziesiąt cztery sytuacje, w których może się znaleźć człowiek.

Każdy rozdział tekstu podstawowego zbudowany jest w ten sam sposób. Składa się on z trzech warstw: nazwy heksagramu – np. qian, kun, chun, meng; która jest symbolem aktywności – np. tworzący-niebo, przyjmująca-ziemia, początkowe trudności, młodzieńcze niedoświadczenie. Następnie krótkiego tekstu odnoszącego się do heksagramu jako całości oraz tekstu określającego znaczenie każdej z sześciu linii z osobna w zależności od kontekstu. Odpowiednio warstwy te noszą nazwy: Sąd, Obraz i Linie.

Odczytanie heksagramu będzie polegało na interpretacji nazwy znaku wraz z osądem w niej zawartej interpretacji Obrazu, wywołanego przez wróżbitę, oraz interpretacji sentencji przypisanych Liniom. Ponieważ każdy heksagram składa się z dwóch trygramów, wróżbita może zinterpretować wzajemne ich położenie jako całości symbolu.

Druga część Księgi Przemian, zwana Dziesięcioma Skrzydłami, stanowi wykładnię wróżb, gwarantującą prawidłowość odczytywania oryginalnego Yijingu, który był w pewnym sensie zaszyfrowany celem zapewnienia elitarności grupie zawodowej zajmującej się wróżbiarstwem.

Dostępne dla nas przekłady Yijingu na języki europejskie dosyć zasadniczo różnią się od siebie, co jest uzależnione od podejścia i interpretacji wydawcy, no i tłumacza. Zgodność z oryginałem chińskim konkuruje ze zeuropeizowaną wersją, która z racji rynkowej musi odpowiadać naszemu sposobowi myślenia oraz naszym wartościom.

No cóż, popyt i podaż są od siebie bardzo uzależnione, a więc to czego klient oczekuje – to ma otrzymać, nawet jeśli dzieło utraci wiele z pierwotnego sensu sprzed kilku tysięcy lat.

Z jednej strony to dobrze, że nauki innej cywilizacji są adoptowane do naszej i możemy korzystać z tego dobrodziejstwa. Z drugiej strony żal, że dochodzi do zmiany istoty oryginału (który, bez wcześniejszego przygotowania teoretycznego czytelnika, byłby niestety niezrozumiały i nieprzydatny dla naszych celów)... no ale taka jest kolej rzeczy i wybieramy wersję dla nas zrozumiałą.