Najsilniejszymi plemionami starożytnej domeny chińskiej skupionej wokół Huang He były: ruchliwe plemię Huang pierwotnie żyjące w północno-zachodniej części obecnej Shaanxi, a następnie się przeniosło, poprzez ziemie obecnej Shanxi, do obecnej prowincji Hebei. Pochodzące z północno-zachodnich wyżyn plemię Yan zajmowało ziemie w dolinie Wei He - środkową i południową Shaanxi oraz zachodni Henan. Natomiast plemię Chi You mieszkało w północnej Henan, południowej Hebei i zachodniej części Shandong.
Te trzy plemiona wchłaniały słabszych sąsiadów - albo przez koligacje małżeństwa aranżowanego, albo dzięki podbojom, albo poprzez dobrowolny protektorat silniejszego gospodarczo i kulturowo sąsiada. Najbardziej walecznym, odważnym, ambitnym oraz znakomitym politykiem i strategiem był wódz Huang.
Tam gdzie spotkają się silne indywidualności, wcześniej czy później musi nastąpić starcie. I tak właśnie doszło do trzech ważnych bitew, czasowo niezbyt odległych od siebie (XXVI wiek p.n.e. lub wg innych źródeł dwa wieki później), gdzie głównym prowodyrem był Huang. O stoczonych bitwach napisał już w swoich Zapiskach historyka, najważniejszej kronice Chin, Sima Qian (145 - 86p.n.e.), historyk na dworze dynastii Han (206 p.n.e. – 220 n.e.).
Historycy różnie podchodzą do kolejności stoczenia bitew. Ja skłaniam się ku teorii, że jako pierwsza rozegrała się pod Banquan; jako druga – ta o której nie ma pewnej informacji, gdzie do niej doszło i z inspiracji jakich przeciwników (mi się nigdy nie udało trafić w żadnych opracowaniach); a trzecia, najbardziej krwawa, pod Zhuolu. Taka chronologia ma sens rozpatrując przyszłą wojnę pod Zhuolu pomiędzy Huang Di oraz Chi You. W tych działaniach wojennych Yan wystąpił po stronie Huang’a, wspomagając go militarnie i logistycznie. A więc można przypuszczać, że już wtedy uznał zwierzchnictwo Żółtego Cesarza, wchodząc w związki pokrewieństwa ze swym suzerenem.
Według koncepcji polityczno-administracyjnej Państwa Środka wódz podbitego plemienia czy rodu był zmuszany do uznania zwierzchnictwa, łącząc się z cesarzem więzami krwi za pomocą specjalnego rytuału, umacniając jedność i stabilność tego wymuszonego sojuszu. Przy mentalności ówczesnych ludzi było niedopuszczalnym wystąpić przeciw prawom Nieba i ludzkim obyczajom, zdradzając swojego krewnego, buntując się i prowadząc wojny przeciwko niemu.
Gdyby Yan nie był związany układem wasal-suzeren, przypuszczalnie stanąłby po stronie Chi You (tym bardziej, że chyba byli krewnymi krwi) i wspólnymi siłami próbowaliby utrzymać swoją suwerenność. Istnieje też możliwość, że Yan obawiając się dzikiego i silnego najbliższego sąsiada Chi You, wolał wejść w sojusz z dalszym sąsiadem, który był na wyższym poziomie cywilizacyjnym. Niestety Księga Gór i Mórz (Shan Hai Jing), jedno z najprecyzyjniejszych źródeł poznawania geografii i mitologii chińskiej, spisane na przestrzeni IV do II w. p.n.e., nie daje dokładnych informacji. No cóż… można tylko przypuszczać…
Również sporną okazuje się lokalizacja bitwy. Istnieją trzy prawdopodobne miejsca: na równinie Banquan - na północny zachód od Beijing, w pobliżu granicy z Mongolią Wewnętrzną; teren Xiezhou w prefekturze miejskiej Yuncheng prowincji Shanxi oraz na południowy wschód od starożytnej stolicy Zhuolu w prowincji Hebei. Pierwsze umiejscowienie jest najbardziej prawdopodobne - chociażby dlatego, że nazwa Banquan występuje w zapiskach historyków. Jednak drugie byłoby wygodniejsze, ze względu na lokalizację mniej więcej w połowie drogi pomiędzy siedzibami Huang i Yan. A trzecie wydaje się niepraktyczne, gdyż bez sensu byłaby wielokilometrowa marszruta wojsk armii Yan, po to tylko, żeby stoczyć bitwę - tym bardziej, że to Huang był bardziej agresywnym i rządnym władzy, a więc prawdopodobnie to on zaatakował. Istnieje też inna możliwość, że wszystkie trzy miejsca są prawidłowo wskazane, i są po prostu lokalizacjami trzech głównych bitew stoczonych przez Hung Di. Albo wszystkie trzy bitwy stoczyli ze sobą Yan Di i Huang Di. Tylko w przyszłości odkrycia archeologiczne mogą dociec prawdy.
Rozrastające się plemiona z czasem potrzebowały coraz to nowych terenów. Słabszych mogły wchłonąć różnorodną strategią, ale silniejszych tylko poprzez starcie militarne - i tak naprzeciw siebie stanęli Huang Di i Yan Di z wojskami. Yan Di przegrał bitwę i zawarł sojusz wasal-suzeren z Żółtym Cesarzem.
Dwa główne plemiona skonsolidowały swoje siły tworząc silną gospodarczo i kulturowo unię, wcielającą małe plemiona wokół siebie. Bitwa pod Banquan (Ban Quán Zhī Zhàn) jest uznawana za moment utworzenia Huaxia, podstawy chińskiej Han cywilizacji. Do dziś, Chińczycy nadal nazywają siebie „potomkami Yan i Huang”.
Źródła ilustracji: http://history.cultural-china.com, Wikipedia
POWIĄZANE NOTKI:
Zobacz galerię zdjęć:
Komentarze