Jeszcze w końcu II tysiąclecia p.n.e. ówczesna domena chińska różniła się w sposób zasadniczy od Chin początków cesarstwa. Pierwotnie te ziemie były pokryte rozległymi lasami oraz wielkimi bagnami, o faunie obfitującej w większą i drobniejszą zwierzynę, ptactwo i ryby. Na terenie tym żyły zwierzęta jeleniowate, tygrysy, dzikie woły, niedźwiedzie, dzikie koty oraz wilki, lisy, małpy i wiele przedstawicieli drobnej zwierzyny.
Z inskrypcji można wnioskować o liczebności tych gatunków, gdzie na polowaniach królewskich schwytane jelenie czy dziki liczono na dziesiątki, nawet jedna z nich przekazuje informację o zabitych 348 jeleniach na jednym polowaniu. W epoce Shang (ok. 1600 – 1046 r. p.n.e.) w basenie Huang He żyły słonie, nosorożce, bawoły, pantery, antylopy, lamparty i tapiry. Wykopaliska (inskrypcje na kościach łopatkowych i brązach) dostarczają dowodu istnienia fauny zwrotnikowej i podzwrotnikowej. Wówczas bagna i lasy niskopienne (wiązy, dzikie śliwy i grusze, wierzby, kasztany i cyprysy) pokrywały większą część terenu. Przyroda była jeszcze bardzo zasobna w zwierzynę, a wpływ człowieka prawie nie wyczuwalny, co wynikało ze słabego zaludnienia.
Klimat północnych Chin był łagodniejszy i wilgotniejszy niż dzisiejszy. Wskutek postępującego karczowania lasów klimat stawał się stopniowo bardziej suchy i zimniejszy. Drewna używano do budowy oraz wytopu metali, a także wypalania ceramiki.
Z czasem degradacja ziemi doprowadziła do tego, że zależności od kaprysów pogody w Chinach zaczęły występować wyraźniej niż gdziekolwiek indziej. Gleba Równiny Północno Chińskiej i Zachodniego Płaskowyżu jest lessowa w wyniku gromadzenia się przez wieki warstwy urodzajnej, miałkiej i pylistej gleby. Jednak ona jest urodzajna pod warunkiem, że ilość opadów deszczu jest wystarczająca; w przeciwnym wypadku powraca do pierwotnej postaci tj. pyłu. Letnie opady deszczu rozpoczynają się w marcu i kwietniu, aby w lipcu osiągnąć maksimum i ustać całkowicie we wrześniu. Zima z niewielkimi opadami śniegu, jest sucha i zimna, z silnym mrozem i wiatrem. Praca rolnika na terenach dorzecza Huang He jest w pewnym sensie ruletką, gdyż nadmierne deszcze i silne słońce mogą zniweczyć pracę; co ma wpływ na głód i klęski dotykające co kilka lat kraj. Oczywiście w skali globalnej dzisiaj przemieszczenie plonów z regionu do regionu, czy zakup za granicą niwelują widmo głodu – jednak problem nadal istnieje.
W okresie panowania dynastii Shang (ok. 1600 – 1046 r. p.n.e.) i Zhou (1046 – 256 r. p.n.e.) ludność doliny Huang He i Yangzi Jiang zmieniła się diametralnie; z cywilizacji myśliwych przeistoczyła się w cywilizację rolników. Natomiast w ciągu ostatnich pięciu wieków p.n.e. obszar ten przemienił się w rozległe, gęsto zaludnione terytorium, którego pola były uprawiane systematycznie, co można zawdzięczać rozwojowi organizacji państwa, melioracji oraz rozprzestrzenieniu się techniki wytopu żelaza. Dzięki sąsiedztwie lennych miast-pałaców, wraz z ich ochroną religijną i wojskową, zmieniły się warunki życia chłopów. Produkty pracy − zarówno uprawa roślin jak i hodowla zwierząt − używano do celów ofiarnych. Chłopi żyli w wielkich rodzinach zorganizowanych na zasadzie pokrewieństwa. Mając prawo do rocznej eksploatacji przydzielonej działki, rozdzielali co roku ziemię między rodziny, odpowiednio do ich liczebności. Tkactwem, hodowlą jedwabników i produkcją alkoholu zajmowały się kobiety. Natomiast prace polowe, zbieractwo, polowania na drobna zwierzynę i rybołówstwo było domeną mężczyzn. Rolnicy okresowi dynastii Zhou zawdzięczają płodozmian, pozwalający na uniknięcie wyjałowienia gleby. Rozpoczęto uprawę soi. Życie na wsi regulowały pory roku; na początek i koniec każdego okresu przypadały święta. Święto Wiosny było związane z turniejami miłosnymi, tańcami i śpiewem pomiędzy grupami chłopców i dziewcząt należących do różnych wiosek.
Źródło: Chiny starożytne (od początków do ustanowienia cesarstwa) – Jacques Gernet
