Piramida społeczna

Starożytne chińskie społeczeństwo, podobnie jak wiele innych, było silnie zhierarchizowane. W epoce Zhou podział ludności tworzył piramidę, na której szczycie stał król (wang 王), posiadający najwyższe przywileje religijne. Król, a w przyszłości cesarz, był najważniejszą i najsilniejszą osobą w państwie, dlatego wszyscy byli zobowiązani przestrzegać wszelkich jego nakazów związanych z państwem oraz życzeń dotyczących jego życia prywatnego. Bez względu na to czy edykty jego były dobre, czy złe, jego decyzja była ostateczną i wykonywaną zgodnie z przestrzeganiem lojalności w stosunku do monarchy.

Król przyznawał ziemię panom lennym (zhuhou 諸侯), którzy dzięki władzy nadanej przez króla stawali się przywódcami miast z przyległymi terenami; jednak w zamian za to mieli służyć królowi przez całe życie.

Tereny domeny chińskiej były usiane ogrodzonymi murami miastami-pałacami. Pomiędzy nimi, na rozległych terenach, żyły większe lub mniejsze klany, które były bardziej lub mniej podległe władcom miast. Szlachta – panowie miast, należała przede wszystkim do rodziny królewskiej Ji (姬) i zawiadywała terenami: lenno Guo 虢, Guan, Cai 蔡, Cheng 郕, Huo 霍, Wei 衛, Mao 毛, Dan 聃, Gao 郜, Yong 雍, Cao 曹, Teng 滕, Bi 畢, Yuan 原, Feng 酆, Xun 郇, Yu 邘, Jin 晉, Ying 應, Han 韓, Lu 魯, Fan 凡, Jiang 蔣, Xing 邢, Mao 茅, Zuo 胙, Ji (Zhai) 祭, Yan 燕. Do panów miast należały również zasłużone rodziny takie jak: Jiang 姜, Qi 齊 oraz Zi 子 (Song 宋, potomkowie dynastii Shang).

Rytuał nadania inwestytury polegał na wręczeniu wasalowi grudy ziemi wziętej z królewskiego ołtarza bóstwa ziemi, przy czym brano ją ze strony ołtarza odpowiadającej kierunkowi świata, w którym położone było lenno, zwracając uwagę na kolor właściwy danemu kierunkowi. Tradycja zachowania kolorów ziemi przetrwała aż do XX wieku naszej ery, co można zauważyć na Ołtarzu Ziemi i Zbiorów (Shejitan) Zakazanego Miasta w Beijing. Gdzie górny poziom tarasu jest podzielony na pięć części, w różnych kolorach, reprezentujących strony Chin. Kolor żółty oznacza centrum, niebieski – wschód, biały – zachód, czerwony – południe, a czarny – północ.

Książęta lenni brali udział w wyprawach wojennych i wielkich polowaniach królewskich, dostarczając wozów i wojowników z wyposażeniem. Podejmowali gościną króla w czasie jego podróży, dostarczali siły roboczej do pałacu oraz składali daniny w postaci zwierząt ofiarnych, skorup żółwich jia (甲) wykorzystywanych do skryptów wróżebnych jiaguwen (甲骨文), metali, muszli kauri (monet). Król odwdzięczał się za to w razie potrzeby pomocą zbrojną, no i trzymał pieczę nad wszystkich nad czym mógł i potrafił. Podobna wymiana usług łączyła książęta i baronów. Pozycję niższą niż król i książęta zajmowali naczelnicy wielkich rodzin szlacheckich, którzy pełnili funkcje na dworze, zaliczając się do grupy wysokich dygnitarzy. Niższe miejsce w hierarchii zajmowały rodziny baronów, których podstawą utrzymania był dochód z ziemi przydzielonych im wiosek. Jeszcze niżej znajdowała się zwykła szlachta, która dostarczała większości wojowników.

Królestwo Zhou, siłą rozpędu i determinacją, w czasie pierwszych 20 lat podbojów zawładnęło terenami aż po wschodnie wybrzeże północnych Chin. Aby zapanować nad tak wielkim obszarem, Zhou osadzili swoich krewnych, jako władców różnych regionów i miast, tworząc polityczny i kulturalny organizm dający początki przyszłemu Państwu Środka.

Istniał system rządów Fēngjiàn (封建), który na Zachodzie można porównać do okresu feudalnego, choć brak dowodów na istnienie umów feudalnych w postaci nadań określonych ziem w zamian za obowiązek wystawienia odpowiedniej liczby zbrojnych. Raczej ta forma zależności dotyczy późniejszego czasu tj. Okresu Wiosen i Jesieni (771 – 476 r. p.n.e.), kiedy doszło do rozbicia dzielnicowego. Natomiast wcześniejsza raczej podlega pod system protofeudalizmu.