Architektura starożytnych Chin rozwijała się pod wpływem tendencji filozoficznych i religijnych, w mniejszym stopniu biorąc pod uwagę praktyczne potrzeby życiowe. Wierzenia religijne, w części oparte na zjawiskach przyrody, uwzgledniające idee moralne, wymogi ceremoniału i obrządków wpłynęły na układ miast, konstrukcje pałaców, świątyń i grobowców władców.
Naturalnymi założycielami pierwszych miast w epoce brązu byli przywódcy zrzeszeń wytapiaczy brązu, choć inne grupy społeczne (myśliwi, hodowcy, handlarze) również brały w tym udział. Pałac otaczano pierścieniem murów z ubitej ziemi, tworzącym kwadrat lub prostokąt zorientowany według czterech stron świata, który miał za zadanie bronić mieszkańców przed najazdami i powodziami. Każdy z boków tego prostokąta posiadał uważaną za świętość bramę; co było również związane z praktykami kultowymi umożliwiającymi ustalenie pór roku i obrotu słońca.
Zasady planowania przestrzeni w celu osiągniecia zgodności ze środowiskiem naturalnym nazywa się fēng shuǐ (风水) – dosłownie wiatr i woda. To życiowa siła, która jest niewidzialną i nieuchwytną; podobnie jak wiatru nie można zobaczyć, również płynącej wody nie można uchwycić.
Z feng shui jest związana geomancja(Yi jing, 易經), która jako praktyka wykorzystująca pozytywną energię Ziemi i Kosmosu ma na celu wpłynięcia na lepsze zdrowie, szczęście i harmonię z otoczeniem. Położenie miasta było określane przez sprawdzenie wpływu rzeki i góry, stwarzających jednocześnie naturalne warunki obronne i pobliża dostępu do wody, starając się unikać ukształtowania prowadzącego do suszy i powodzi.
Trzecim ważnym pojęciem jest teoria energii qi (气), która rozwinęła się w połączeniu kultu przodków, ziemi i płodności, a była Niebiańskim oddechem wysłanym na Ziemię poprzez meridiany zorientowane z kierunku północnego na południowy, jako nośnik energii łączącej człowieka, ziemię i niebo.
Feng shui określało tradycyjne rozmieszczenie ulic, które powinno przebiegać ściśle prostopadle do siebie w kierunkach północ-południe i wschód-zachód, ustalając orientację głównych budowli, z fasadą zwróconą w kierunku południowym - co wywodzi się z neolityczne kultury Yangshao datowanej na okres 5000 – 3000 r. p.n.e., a wykształconej w rejonie centralnego biegu rzeki Huang He.
Miasta planowano na podstawie magicznego, świętego kwadratu dającego na każdej prostej i przekątnej sumę równą 15. Symboliczne jego znaczenie już znano za dynastii Xia (2070 – 1600 r. p.n.e.), jednak jego ważkość została doceniana za dynastii Zhou (1046 – 256 r. p.n.e.).
Luo shu (洛书, dosł. Księga rzeki Luo) to chiński magiczny kwadrat, wg mitologii wynaleziony przez Fuxi, jednego z legendarnych Trzech Czcigodnych, pierwszych władców Chin. Fuxi, oprócz wynalezienia Luo shu, stosowanego w sztuce feng shui, był twórcą heksagramów umieszczonych w księdze Yijing(易經, Księdze Przemian, kanonie taoizmu i konfucjanizmu). Również legenda o prehistorycznym cesarzu Yu wiąże Luo shu z Ho tu (河圖, schemat rzeki Żółtej) i ośmioma trygramami Bagua (八卦, elementami koncepcji filozoficznej). Zgodnie z tą legendą, Luo shu ukazało się na skorupie żółwia, który wyłonił się podczas powodzi z rzeki Luo (洛河).
Święty kwadrat, schematycznie przedstawiający zmiany pomiędzy elementami żeńskimi i męskimi, jakie zachodzą w ciągu roku, użyto celem konceptualizacji wielu systemów, jak: astronomii, geografii i polityki. Centrum systemu, jako najmocniejszy element, symbolizuje człowieka i jest otoczone ośmioma kwadratami, z dwunastoma zewnętrznymi krawędziami, stanowiąc jakościowe figury retoryczne. Cztery narożne kwadraty wizualizujące liczby parzyste stanowią yin (bierność, elementy żeńskie), zaś pięć osiowych kwadratów z liczbami nieparzystymi – yang (aktywność, element męski). Aby zachować harmonijny przepływ qi (energii życiowej) musi zaistnieć równowaga pomiędzy yin i yang.
Idealne miasto było schematem uniwersalnego symbolu zgodnego z kosmologią krajobrazu. Rytuały Zhou ( Zhou Li, 周禮), jeden z klasycznych tekstów konfucjańskich, który opisał skodyfikowaną królewską jednostkę miejską, czyli Wang Cheng, na czym wzorowano stolice lenne, a później prowincjonalne. Modelowe miasto było zbudowane w kształcie kwadratu. Świątynię przodków cesarskich umieszczono po lewej stronie (patrząc z pozycji pałacu) w kwadracie 7, po prawej - świątynię rolnictwa z ołtarzem przeznaczonym do czczenia boga ziemi i boga ziarna w kwadracie 3. Przed pałacem mieścił się uroczysty plac publiczny zwany Wai Chao– w 1, na tyłach pałacu rynek – w 9, pałac – w 5 (sam obiekt pałacowy był kopią pałacu z pierwszej stolicy Zhouyuan). Rozmieszczenie poszczególnych elementów miasta przedzielała pionowa symetryczna oś. Taki układ miejskich funkcji istniał aż do czasów dynastii Ming i Qing, wskazując istotną różnicę pomiędzy tradycyjną chińską kulturą architektoniczną a innymi systemami architektury światowej.
Współcześnie turysta zwiedzając Zakazane Miasto w Beijing, zauważy takie samo rozmieszczenie głównych, ceremonialnych obiektów jak sprzed trzech tysięcy lat.
