Najczęściej przedstawiana postać Thangtong Gjalpo
Najczęściej przedstawiana postać Thangtong Gjalpo
wen fang si bao wen fang si bao
984
BLOG

Tybetański Leonardo da Vinci

wen fang si bao wen fang si bao Społeczeństwo Obserwuj notkę 4

Jednym z największych geniuszy świata był Thangtong Gjalpo, którego ze względu na osiągnięcia, wszechstronne mistrzostwo i sławę porównuje się do Leonarda da Vinci. Ciekawostką jest to, że obaj panowie żyli w zbliżonym czasie. Thangtong Gjalpo w latach 1361 – 1485 (aż 124 lata), natomiast Leonardo da Vinci w latach 1452 – 1519.

Imię najbardziej znanej postaci w dziejach Tybetu, Thangtong Gjalpo, tłumaczy się jako Król Pustej Przestrzeni. W dawnych czasach każdy Tybetańczyk go znał, a i obecne pokolenie wykazuje dużą wiedzę na jego temat - nie ma znaczenia, czy to koczownik, pasterz lub prosty wieśniak pochodzący z wysokich gór, czy osoba wykształcona lub uczony mnich. Każdy z nich ma duży zasób wiadomości o jego osiągnięciach i zasługach, mogąc długo i barwnie opowiadać zdarzenia związane z życiem Szalonego Mistrza.

Był uzdolnionym, wszechstronnym i nowatorskim artystą: malarzem, rzeźbiarzem, kompozytorem, poetą, dramaturgiem, autorem pieśni ludowych i twórcą opery tybetańskiej. Również budowniczym mostów wiszących i klasztorów, geologiem, metalurgiem, kowalem, hutnikiem i ludwisarzem. A także lekarzem, filozofem i mistrzem buddyjskim, politykiem oraz tertonem czyli odkrywcą skarbów duchowych, joginem o potężnych nadnaturalnych mocach… i zapewne wiele innych przymiotów można by dopisać do tej listy.

Będąc pionierskim inżynierem, jako pierwszy w Tybecie konstruował wiszące żelazne mosty łańcuchowe, nawet wieloprzęsłowe, przerzucone nad największymi, rwącymi rzekami Tybetu. Niestety dziś już niewiele z nich pozostało. Te nad głównymi rzekami miały przęsła z czterema łańcuchami nośnymi. Do dolnych łańcuchów przymocowywano deski na kładkę, a boczne przeplatano pasami ze skóry jaków, stanowiąc zabezpieczenie. W konstrukcji nośnej łańcuchy blokowano klinami przechodzącymi przez ostatnie ogniwo w otworach ogromnych kół młyńskich wkopanych w ziemię na sztorc i przyciskano kamieniami przyczółków. Aby utrzymać równowagę, przyczółki oprócz zakotwionego posadowienia, były równocześnie dociskane ciężarem łańcuchów.

Thangtong Gjalpo zajmował się odlewnictwem z brązu i żelaza. Był również geologiem i kowalem. Żelazne łańcuchy do swoich mostów transportował z Kongpo w południowo-wschodnim Tybecie, gdyż tam odkrył bogate złoża żelaza i opracował technikę kucia łańcuchów oraz specjalnego lutowania ogniw żelazem z domieszką arsenu, dzięki czemu nie ulegały korozji. Samych łańcuchowych mostów wiszących na obszarze całego Tybetu i Bhutanu wybudował 58, z których niektóre jeszcze są w użyciu. Skonstruował i wybudował 118 promów. Te środki transportu miały ułatwić podróż, handel, a przede wszystkim pielgrzymki - jeden z ważnych elementów buddyzmu tybetańskiego

Był urbanistą, architektem i budowniczym klasztorów oraz rzadko spotykanych kilkupiętrowych czortenów (tybetańska stupa) z wieloma małymi gompami-kaplicami na każdym piętrze (Kumbum w Chung Riwoche czy Klasztor Gonchen w Derge).

Wiele różnorodnych projektów i inwestycji wymagało znacznych środków, a Thangtong Gjalpo i z tym potrafił sobie poradzić, wykazując talent menadżera. Będąc poetą i muzykiem, stał się autorem pieśni ludowych i wierszy popularnych w Tybecie i Bhutanie. Stworzył misterium Acze Lhamo będące połączeniem dramatu i opery, opierającej się na tradycyjnych motywach buddyjskich. Założył pierwszą trupę, składającą się z siedmiu uzdolnionych sióstr, odtwarzającą ten rodzaj sztuki scenicznej i podróżował z nią po Tybecie zbierając fundusze na budowę mostów. Pozostawił po sobie wiele dramatów obrzędowych czham, tańców przedstawiających walkę dobra ze złem w maskach, a wywodzących się z przedbuddyjskiej religii tybetańskiej bon, lecz stanowiących istotny rytuał najważniejszych świąt buddyzmu tybetańskiego.

Thangtong Gjalpo wsławił się jako lekarz, który opracował „czerwoną i białą pigułkę”, odpowiednio stosowane na podwyższoną temperaturę i dolegliwości żołądkowe. Oba medykamenty są w dalszym ciągu powszechnie używane w medycynie tybetańskiej. Przypisuje mu się opanowanie epidemii cholery w Lhasie w XV wieku. Opracował medytację długiego życia.

 

* Źródło: w notce w dużej mierze wykorzystano informacje z rozdziału 21 książki Marka Kalmusa Tybet legenda i rzeczywistość, Bezdroża Sp. z o.o., Kraków 2009, ISBN 978-83-7661-116-7

.....................

image

POLECAM: Tematyczny SPIS TREŚCI wszystkich notek blogu.

Zobacz galerię zdjęć:

Resztki mostu Chushul Chakzam nad Yarlung Tsampo
Resztki mostu Chushul Chakzam nad Yarlung Tsampo Do dziś wykorzystywany most w Bhutanie Acze Lhamo Taniec czham Kumbum w Chung Riwoche Klasztor Gonchen w Derge

Chiny u Europejczyka, który stara się poznać odrębność obyczajowości, bogactwo kultury i historii wywołują całkowity zawrót głowy. POLECAM aplikację na Android "Odkryj Chiny" – poza Polską "Ancient China". Oprócz możliwości poznania pięknych okolic w Chinach, ściągnięcia na pulpit zdjęć w rozdzielczości HD, w formie gry sprawdzimy naszą wiedzę o tych miejscach. Nagroda za rok 2014 „Poetry&Paratheatre” w kategorii: Popularyzacja Sztuki - Motywy przyrodnicze w poezji chińskiej

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Społeczeństwo