Brzoskwinia, Prunus Persica, to rodzime drzewo Chin i Azji Południowej, należące do rodziny śliw i wiśni. Brzoskwinie i nektarynki są to te same gatunki, choć w handlu traktowane jako różne owoce. Chiny są największym na świecie producentem obu owoców.
W Chinach drzewo było uprawiane od początków kultury chińskiej, około 2000 lat p.n.e. W starożytnym piśmiennictwie jest wymienione już w X wieku p.n.e. i było ulubionym owocem królów i cesarzy. Z czasem uprawa zaczęła przenosić się do Indii i Azji Zachodniej, przez Persję około 300 r. p.n.e. zawitała do Grecji. Europejskie brzoskwinie pochodzą z Persji (obecnie Iran); Rzymianie je nazywali perskim jabłkiem. Do Ameryki przewiezione przez hiszpańskich odkrywców w XVI wieku, do Anglii i Francji dotarły w XVII.
Owoce brzoskwini są bardzo smaczne i zawierają węglowodany oraz związki magnezu, fosforu i potasu, także prowitaminę A, witaminę C i witaminy z grupy B.
Najczęściej jada się owoce surowe, dodaje do ciasta, a także wykonuje przetwory takie jak kompot, dżemy czy owoce w cukrze wykorzystywane do deserów. Również się suszy.
Jako roślina lecznicza używane są owoce w dietach odchudzających; z uwagi na działanie zasadotwórcze i moczopędne, stosowane przy chorobach reumatycznych i układu moczowego. Również mają działanie uspokajające. Zawarty w nich bor podnosi poziom hormonu żeńskiego - estrogenu, przez co przeciwdziała osteoporozie. Pestki brzoskwini (Tao Ren) są częstym składnikiem w tradycyjnej medycynie chińskiej, rozrzedzając i ożywiając krew, obniżają stany zapalne i zmniejszają alergie.
Z pestek wyrabia się jasnożółty, dosyć rzadki olej, o delikatnym zapachu migdałów, który jest stosowany podczas masażu.
W Azji Wschodniej, a w szczególności w Chinach, brzoskwinie są nie tylko popularnym owocem, ale również częstym symbolem w legendarnych i ludowych opowieściach. Starożytni Chińczycy wierzyli, że brzoskwinia posiada więcej aktywności niż inne drzewa, gdyż jej kwiaty pojawiają się przed liśćmi kapusty.
W szeregu roślin symbolizujących miesiące, brzoskwinia jest drzewem trzeciego miesiąca chińskiego kalendarza księżycowego.
Kwiat brzoskwini porównywany jest z piękną karnacją młodych dziewcząt, może jednak oznaczać również lekkomyślną kobietę, wrażliwą na uwodzicielskie zakusy. Zielone kwiaty brzoskwini to nazwa miejsca tajemnego spotkania kochanków. Oczy jak kwiaty brzoskwini to wilgotne, pociągające oczy aktorów, grających role kobiet. Zwrot używany w poezji ludowej Kropla kwiatu brzoskwini barwi lazurową suknię opisuje dziewiczą krew. Obłąkanie kwiatów brzoskwini wskazuje na niepokoje wieku dojrzewania. Określenie Jaskinia brzoskwiniowego kwiecia może oznaczać trumnę.
Owoce i kwiaty brzoskwini są częstym motywem w poezji oraz malarstwie na papierze, jedwabiu i porcelanie. Wyroby z porcelany i ceramiki w kształcie brzoskwiń oraz przedmioty zdobione brzoskwiniowymi motywami daje się jako prezenty ślubne, mają one bowiem sprzyjać szczęśliwemu pożyciu
Kiedy pierwsi władcy domeny chińskiej odwiedzili tereny sadów brzoskwiniowych, zauważyli że przed złymi duchami bronili je czarownicy uzbrojeni w oszczepy z drewna brzoskwiniowego. I tak już w tradycji pozostało - brzoskwiniowe drewno i jego kolor przepędzały demony, chroniły przed złymi duchami; dlatego w wigilię Nowego Roku, lokalni sędziowie cięli gałęzie brzoskwini i umieszczali je w drzwiach dla ochrony przed złymi wpływami. Jeszcze do niedawna przed drzwiami domu stawiano w Nowy Rok gałęzie brzoskwini, które miały przepędzać złe duchu. W starożytnych Chinach brzoskwiniowe łuki były wykorzystywane do strzelania we wszystkich kierunkach, aby rozproszyć złe moce. Z drewna tego rzeźbiono również boskich strażników bram i drzwi, po czym ustawiano ich przed nimi. Rzeźby te zastąpiono potem papierowymi odbitkami. Brzoskwiniowe różdżki utrzymywały złe moce z dala od ich wpływów.
Życie, bezpieczeństwo i zdrowie człowieka chroniły amulety z brzoskwiniowego drewna oraz pestek. Dzieciom wieszało się na szyi wisiorki lub przypinało do ubrania srebrne ozdoby w kształcie owoców brzoskwini, gdyż one miały chronić je przed złymi duchami. Taką samą moc przypisuje się pestkom z brzoskwini, z których wyrabia się różne ozdoby (naszyjniki, kolczyki, spinki, guziki).
Miniaturowa rzeźba w kulturze chińskiej istnieje od bardzo dawna. Ludowi artyści wykorzystywali ten materiał, który mieli pod ręką: pestki brzoskwini, moreli, oliwek czy łupiny orzechów włoskich. Również korzystano z drewna bambusowego, rogów i zębów zwierzęcych, kamieni i minerałów, a nawet papieru lub liści. Wyroby tych artystów przedstawiają liczne symbole, ilustracje wierszy i legend, zwierzęta, rośliny, postacie mityczne czy buddyjskie. Talizmany wykonywano w formie zawieszek, wisiorów, sznurów paciorków czy ozdób przedmiotów użytkowych. Miejscami związanymi z precyzyjną rzeźbą w pestkach brzoskwini są: Suzhou, Yangzhou, Weifang w Shandong i prowincja Guangdong. Większość tych prac to perełki kunsztu artystycznego.
Niniejszym wpisem zapraszam na cykl notek związanych z kwiatem i owocem brzoskwini w połączeniu z symboliką, legendami, literaturą i malarstwem.
BOGINIE, ARTYŚCI I KWIATY 8
Notki powiązane:
Klasyka literacka powiązana z brzoskwinią
Niewiarygodne dzieje Lady Xi Shi
Królowa Matka Zachodu
Opera "Wachlarz kwiatu brzoskwini"
